Fok balıkları çok yalnız ve üşüyorlar.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]Fok
Balıkları (Phocidae-Monachiae); Alm. Robben, Seehunde (f), Fr. Phoques
pl., İng. Seals. Familyası: Fokgiller (Phocidae), (Monachiae). Yaşadığı
yerler: Kuzey Kutbu, Atlantik ve Pasifik okyanusları, Marmara ve
Akdeniz’de de vardır. Özellikleri: Yüzgeç ayaklı etcil memeliler, 90
kilogramdan 40 tona kadar değişen çeşitleri vardır. Gri fok iki metre,
deniz fili altı metre uzunluktadır. Ömrü: 25-30 yıl. Çeşitleri: On sekiz
türü bilinmektedir.Hem denizlerde hem karalarda yaşayan yüzgeç
ayaklı etcil memeliler. “Denizköpeğigiller” veya “ayıbalığı” olarak da
bilinirler. Yuvarlak başlı, iri gözlü, dudakları sert ve iri kıllarla
örtülüdür. Gerçek fokların (Phocidae familyası türlerinin) dış kulakları
yoktur. Ön ve arka ayakları yüzgeç şeklindedir, tabanları kıllıdır.
Akciğerleriyle solunum yaparlar. Derilerinin altında kendilerini
soğuktan koruyan özel bir yağ dokusu bulunur. Derileri yağlı kıllarla
kaplı olduğu için ıslanmazlar.Fok balıkları iki familyadan
meydana gelir. İlk grubu meydana getiren Phocidae familyasına ait olan
fok balıkları, Kuzey Yarımkürede yaşarlar. Bu gruba Sibirya foku, Baykal
foku, sakallı fok, halkalı fok balığı cinsleri girer. Bunlar gerçek
foklardır.İkinci grubu meydana getiren Monachiae familyasına,
denizfili, denizleoparı girer. Bu iki familya arasında kafa ve iskelet
yapısı bakımından fark vardır. Phocidae familyasına giren fokların ayak
uzunlukları birbirlerine eşit olup hem ön, hem de arka ayakları
kuvvetlidir. Bu ayaklarda kuvvetli tırnaklar bulunur. Yuvarlak başlı,
kısa boyunlu, vücutları tüylü hayvanlardır.Monachiae
familyasındaki fok balıklarının ise arka ayaklarının boyu biraz farklı
olup, parmaklarında zayıf tırnaklar bulunur. Fok balıkları açık
denizlerdeki buz dağları üzerinde, fiyordlarda, koy ve körfezlerde
yaşarlar. Dinlenmek, uyumak ve kıl değiştirmek için karalara çıkarlar.
Arka yüzgeç ayakları geriye dönük olduğundan bunları yalnız yüzmek için
kullanırlar. Karada kullanamadıklarından yürüyemez, böğürleri üzerinde
sürünürler.Bugün tropik, ılıman ve kutup bölgesinde yaşayan 18
kadar fok türü bilinmektedir. Fillandiya’da Saimaa ve Lodoga göllerinde
olduğu gibi, tatlı suda yaşayan nadir çeşitleri de vardır. Tatlı suda
yaşayanları en çok Baykal Gölünde bulunur. Su içerisinde çeşitli
hareketler yapabilen foklar, küçük balık ve deniz yumuşakçalarıyla
beslenirler.Açık denizlerde yaşayan halkalı fok balıkları, 1.40 m
boyunda, 90 kg ağırlığındadır. Genellikle açık gri olan rengi üzerinde,
koyu halkalar bulunur. Denizfili olarak bilinen fok türü de Güney
Denizinde yaşar. Boyları 6-7 m’ye varan erkeklerinin ağırlığı 2-3 tonu
bulur. Burunları da 30-40 cm’lik bir hortum şeklindedir. Dişiler ise
daha küçük ve hortumsuzdur. Kuzey kutbunda yaşayan Sakallı fokların
boyu, 2-3 m olup, yaklaşık 270 kg ağırlığındadır.Fok balıkları,
üreme zamanları karaya çıkarak koloni toplulukları meydana getirirler.
Erkekler zaman zaman çıkardıkları böğürme sesleriyle dişilerine yaklaşan
yabancı erkekleri uyarırlar. Erkek foklar, çok kıskançtır. Bu yüzden
birbirleriyle zaman zaman çok şiddetli kavgalar yaparlar. Çoğunlukla
ilkbaharda yavrularlar. Doğumdan önce anne olacak fok balığı karda
sadece hava deliği kalacak şekilde kendine bir yuva yapar. Nisan başında
dünyaya gelen yavru fok, 60 cm boyunda, 4.5 kg ağırlığındadır. Bu
yavrunun vücudu, genellikle uzun beyaz tüylerle kaplıdır. Bu uzun
tüyler, üç hafta sonra yerini kısa tüylere bırakır. Yavrular üç ay
boyunca anne sütü ile beslenir. Bu süt % 50 yağlıdır. İki yaşında
erginleşirler. Fok balıkları 20-30 yıl kadar yaşarlar.Yüzgeçayaklılar
alt takımının irikulaklıgiller (Otariidae) familyasına giren
denizaslanları ve denizayıları foklarla bazan karıştırılır.
Denizaslanının küçük dış kulakları bulunmasına rağmen, fokta dış kulak
yoktur. Başka bir fark da; denizaslanı ve denizayıları karada dört
ayağını da kullanır. Arka yüzgeç ayaklarını öne çevirerek yeri iter, fok
ise çeviremez. Yumuşak ve ipek gibi olan kürkleri için acımasızca
avlanan denizayılarına “kulaklı foklar” da denir. Eşleşme, sürüler
halinde, kayalık adalarda ve kıyılarda olur. Dokuz ay kadar sonra,
yavrular karada doğar. 40-50 dişilik haremleri olan fok ve
denizaslanları vardır.Fokların bazıları 400 m derine dalıp,
ortalama 20 dakika, en fazla 40 dakika su altında kalabilirler. Suda,
burun deliklerini sıkıca kaparlar. Fokların en büyük düşmanı, katil
balina, kutup ayısı, kutup tilkileri ve avcılardır. Eskimolar tarafından
avlanan fok balıklarının kürkleri elbise, çanta, çadır yapımında
kullanılır. Yağı ise fener ve lambalarda yakılır. Genç fokların eti ise
yiyecek olarak kullanılır. Kutup ayısı gibi memeli hayvanlarda olduğu
gibi, fok balıklarında da çok miktarda A vitamini vardır.Rahatça
ehlileştirilir. Sirklerde kullanılan ve çok miktarda avlanan fokların
nesilleri tükenmek üzere olduğundan, çıkarılan kanunlarla nesilleri
korunmaya çalışılmaktadır. Bu kanunlar, azalan fok sayısının artmasına
sebeb olmuştur. Yurdumuzda Ayı balığı olarak bilinir.Kaynak: Rehber Ansiklopedisi